index.html

Stil Leven - Vanfleteren en Armando

27 mei 2016
Ik bezocht in het gezelschap van G en J de tentoonstelling Stil Leven van Stephan Vanfleteren en Armando in het Museum Oud Amelisweerd te Bunnik.  Nog te bekijken tot en met 18 september 2016.

In deze bespreking ligt de nadruk uiteraard op de expositie van Vanfleterens werk, dat samenhang vertoont met dat van Armando en met (de geschiedenis van) het landgoed Amelisweerd. Stil Leven en de dood vallen hier samen.

▲1. Vanaf de Voorlaan nader je het gebouw van Museum Oud Amelisweerd. We worden begroet door een phoenix, die herinnert aan de brand in het Armandomuseum in Amersfoort in 2007. 
▲2. Er is hier al gebouwd in de dertiende eeuw. Na verwoesting door de Fransen in 1672 is het pand herbouwd rond 1770. Vanaf 2012 wordt het landhuis beheerd door de Stichting Museum Oud Amelisweerd, dat zich enigszins modieus MOA laat noemen. Niet iedereen is gecharmeerd van de vanen en borden die wel functioneel zijn op een publiekslokatie maar niet goed passen bij een oude buitenplaats...
▲3. In de keuken treffen we één fotowerk: de werkhandschoen van Armando, gefotografeerd door Vanfleteren. Even twijfel ik of er een uitgeknipte foto op het witte vlak ligt, maar dat is niet het geval (ik had ook beter moeten weten); het is een pigmentprint van 80x120 cm. De werken worden deels getoond op kennelijk speciaal voor deze expositie gelaste tafels, soms met- en soms zonder glas.
▲4. In de hal met de trap één van de zwartwitfoto's, een naakt in het bos Amelisweerd. De jonge vrouw staat een beetje onzeker op een boomstam. De tinten aan de bovenzijde van de foto lopen weg naar wit, waardoor een etherisch effect ontstaat. In iedere kamer is een informatiebordje geplaatst met gegevens over de aanwezige foto's, plastieken, gedichten en schilderijen.
▲5. Dit panorama heb ik geknutseld om het samenspel te laten zien tussen de foto, het schilderwerk en het oude behang van het gebouw. De foto in deze Oud-Hollandse kamer toont het portret van de huisbewaarder van het musuem in het koude water van de Kromme Rijn.
▲6. De kamer van Madame Du Coudray, de maîtresse van Lodewijk Napoleon, die het landgoed een jaar in eigendom had.
▲7. De Grote Acanthuskamer met een opname van een bladskelet. Deze foto is gedrukt op een mat papier, dat veel weg heeft van dik handgeschept papier, compleet met de wat rafelige randjes. Ik laat hier ook de ramen zien om te illustreren dat dit papier werkelijk niet spiegelt of glanst (133x135 cm).
▲ 8. Voorbeeld van de soms minimalistische opstelling van de foto's. De kamers zijn veelal voorzien van ringvormige led-verlichting die het bijna 250 jaar oude Chinese behangpapier goed moeten uitlichten.
▲ 9. De ringvormige lamp weerspiegelt niet in de foto. Het beeld 'echoot' daarin wel. De foto laat een zijarm van de Kromme Rijn zien, op het moment dat een windvlaag een regen van eikels teweeg brengt. De foto moet goed bekeken worden omdat de scherpte op een merkwaardige manier ligt bij de blaadjes en ander bio-afval dat op het water drijft, en niet bij de ringen zelf die immers een spiegel van de lucht zijn.De concentrische rimpels verwijzen naar de dood van een dichter die zich verdronk uit protest tegen het corrupte bewind van de Chinese keizer. Op het Chinese behang wordt met het Drakenbootfestijn de jaarlijkse herdenking van 's mans overlijden uitgebeeld (hier buiten beeld). 
▲ 10. Armando's portret is enkele maanden begraven geweest in het bos, waar het ondergrondse leven bezit nam van papier, inkt en het portret.
▲ 11. Detail van het weer opgegraven portret. Een wat merkwaardige manier om de houdbaarheid van pigmentdrukken te testen ;-)
▲ 12. In de Grote Rode Kamer de stoffelijke overschotten van een lam, een kauw, een haas, een zwaan en een muis. Vanfleteren nam ze mee van het landgoed naar zijn studio en maakte daar portretten van deze dode dieren. De Zwaan meet 134x102 cm.
Bovenstaande foto heb ik gemaakt met een diep in mijn camera-menu begraven instelling die nodig was om in het donker een aanvaardbare jpg te fabriceren. Het is een raadsel waarom de ruimten waarin foto's worden ten toon gesteld soms zo duister zijn - zie mijn opmerkingen bij de expositie van Robin de Puy in Den Haag. Moet hier een gevoel van ontzag worden opgeroepen, respect voor het dode? Dit zijn gewoon prints uit de printer, ook al zijn die van de meester zelf, en geen kwetsbare, onvervangbare, lichtschuwe achttiende-eeuwse originelen. Er zij licht!
▲ 13. Het gebouw kent verschillende hoeken en doorgangen die een fotograaf inspireren. De sfeer van het gebouw en het landgoed, met hun geschiedenis, hebben ook Vanfleteren gegrepen. Hij zag af van het exposeren van zijn foto's uit Atlantik Wall en begon aan een project rond kunstenaar Armando, diens geschiedenis en de historie van het landgoed. De tentoonstelling Stil Leven is daarvan het resultaat.
▲14. Op de zolderverdieping vinden we het documentatiecentrum. Veel over Armando, aangevuld met informatie over de actuele tentoonstelling. De boeken kunnen worden ingezien voor zover ze niet onder glas liggen.
▲ 15. Links het gebouw Oud Amelisweerd, rechts het koetshuis met terras. De brug overspant de Kromme Rijn.

Conclusie

Je gaat naar deze tentoonstelling om verschillende redenen: Vanfleterens nieuwe werk, Armando's gedichten, sculpturen en doeken, het behang van het pand dat complete stripverhalen laat zien en het landgoed. De  ménage à trois van Vanfleteren, Armando en landhuis/landgoed is soms wat ver gezocht; ik vermocht tenminste niet steeds de verbanden te doorzien of als vanzelfsprekend te herkennen. Enkele foto's lijken wat te eenvoudige reproducties te zijn van plataanschors of van in een boom gekerfde tekst. Toch is het een aangename, wat mysterieuze mix van expressies en ervaringen.

De foto-expositie is klein te noemen, ik heb mensen gesproken die teleurgesteld waren. Verwacht geen oeuvre-overzicht en zeker geen klassieke Vanfleteren-portretten. Je gaat hier dus niet naar toe omdat je Vanfleteren-fan bent, maar omdat je dat óók bent. Combineer je bezoek aan het pand met fietsen of lopen in het park, luieren langs de oevers van de Kromme Rijn, een picknick of wat eten in één van de uitspanningen. Bij mooi weer is een topdag gegarandeerd.


En als Vanfleteren besluit alsnog zijn Atlantik Wall te exposeren.... graag! 

Praktisch

- Stil Leven van Stephan Vanfleteren en Armando in het Museum Oud Amelisweerd in Bunnik
- Nog te bekijken tot en met 18 september 2016
- Goed te bereiken met OV; bushalte Oud Amelisweerd op 400 m, maar fietsen is leuker
- Museumkaart geldig + €2 toeslag
- Traplift tot op zolder
- Kluisjes voor bagage
- Fotograferen toegestaan - zonder flits of statief
- Entree, catering, toiletten in het naastgelegen koetshuis. Daar zijn ook enkele boeken van Vanfleteren te koop

REACTIES

Arno, 28-5-2016

Rake beschrijving. Ik was er ook op een zonnige dag. Ik vraag me af of je anders kijkt als het een regenachtige dag is of als je een uitleg krijgt van een van de vrijwilligers van het museum.

KeesM, 28-5-2016

@Arno: Hallo Arno, vermoedelijk wel; de vrijwilligers geven een toelichting, als je geïnteresseerd bent of vragen hebt. Aardige mensen trouwens. Mis vooral de brochure niet, waarin Vanfleteren een toelichting geeft. Er is ook een rondleiding, maar dat is dan weer een 'officieel' programma-onderdeel.

MarcelU, 29-5-2016

Zoals Arno al zo mooi verwoorde een rake omschrijving cq beschrijving van een bijzondere tentoonstelling. Ik was er op een dag dat er volop zon was. Het daardoor aanwezige licht die door de ramen scheen had voor mij een enorm effect. Prachtige schaduwen die vrij spel hadden in het mooie gebouw en de tentoonstelling. Wellicht moet maar eens terug gaan op een regenachtige dag. Spannend om te ervaren wat dan het licht met mij doet.
Ik beveel deze bijzondere tentoonstelling dan ook in een levendige stilte warm aan.

John, 29-5-2016

Hoi Kees,

Zoals gewoonlijk weer heel apart hoe verschillend de opnames en standpunten zijn in ons kleine groepje (al heb ik de foto's van Gerrit nog niet gezien, maar die zijn ongetwijfeld anders). Al bewandelen wij met ons drieën hetzelfde gebouw en dezelfde route, er komen altijd afwijkende interpretaties tevoorschijn. Op één foto na, heb ik er geen genomen, die overeenkomt met de jouwe. Wel opvallend, dat mijn RAW bestanden, zonder dat ik aanpassingen heb gemaakt aan kleur en tint, warmer over komen. Ligt ongetwijfeld aan de camera's, al gebruikte jij hier hetzelfde merk als ik, dat moeten we eens testen. 

Verder ben ik het volkomen met je eens, dat je voor het fotowerk niet speciaal naar de tentoonstelling hoeft te gaan, het is meer de totale ambiance van gebouw, omgeving, de weinige foto's en toch ook wel de schilderijen, hoewel ik zelf geen liefhebber ben van de getoonde, moderne kunst.

KeesM, 29-5-2016

@John: Hallo John, ik heb alle foto's hierboven vanuit raw (uitzondering de zwaan, dat was een jpg) bewerkt en dus ook de kleurtemperatuur aangepast. En dat doe ik op het oog, hoewel ik bij nummer 8 het schilderij als uitgangspunt heb genomen. De kans dat er afwijkingen zijn tussen jouw en mijn opnamen grenst aan zekerheid;-) Echt vergelijken kan alleen als je grijskaartjes gebruikt, maar in de praktijk zijn die niet meer dan een startpunt voor de aanpassingen-naar-smaak. In deze kamers is het voorts de vraag of je het kaartje dichter bij het raam, dan wel dichter bij de kunstlichtbron plaatst... Alleen bij reproducties van schilderijen e.d. is een grijskaartje een vrij harde norm.

Nog twee opmerkingen:

- op een grijze dag vermindert de aantrekkelijkheid van de omgeving;

- ik las in DigifotoPro een interview met Vanfleteren dat kennelijk naar aanleiding van deze expositie is gemaakt. Gek dat het verhaal dan toch weer in het hoofdstuk 'portret' is geplaatst. Een fotograaf komt niet snel van zijn eenmaal gevestigde imago af....

Ward, 29-5-2016

Hallo Kees,

heb de expositie ook bezocht, in gezelschap van een schilder(es). Wat ons opviel en zeer aansprak waren de verschillende manieren waarop VanFleteren kleuren, vormen sferen, historische personages, fotografisch heeft versmolten met het gebouw, de werken van Armando en de omgeving. 


Het slechte of beter, weinige, licht bij de dooie beesten vond ik erg op zijn plaats, een mortuarium is bijna altijd zo schemering. Toch?


Enfin, alles bijeen een eclectische ervaring zal ik maar zeggen. Aanrader.